8 Aralık 2007 Cumartesi

Yaşam - Felsefi Bakış

Canlı varlıkların varlıklarını sürdürme etkinliklerinin bütünü. Bir bireyin varlığını sürdürme etkinliklerinin başladığı noktayla bittiği nokta arasında kalan süre ve bu süreyle ilgili olaylar. Canlıların doğumdan ölüme kadar süren varoluş etkinliklerinin sürdürme biçimi.
Foulquie: ''Varoluşun ve organik etkinliğin belirleyici olgularının, incelenmesi biyolojinin konusu olan olguların ilkesi. ''Yaşam denilince her şeyden önce canlıların başta üreme ve beslenme olmak üzere tüm varoluş etkinliklerini düşünürüz. Ancak insan için biyolojik çerçevede kalamaz, duygusal ve düşünsel etkinlikleri de içerir. Çünkü insan yalnızca biyolojik bir varlık değil aynı zamanda bilinçli bir varlıktır.
Platon'un Kriton'unda şu sözü okuruz.: ''Önemli olan yaşamak değil iyi yaşamaktır.'' İnsan yaşamı hayvanların yaşamı gibi tek boyutlu değil üç boyutludur: onun bir geçmişi, bir şimdisi, birde geleceği vardır. Her insan bireyi geleceğe açık bir varlıktır, yani uman ve tasarlayan bir varlıktır.
İnsan saygısının temelinde de bu somut gerçeklik yatar: geleceği olan bir varlık umut eder, umut eden her varlık saygıdeğerdir.
M.Ö.IV. yüzyılsa Theokritos ''Yaşam varsa umut da vardır'' diyordu.
Montaigne yaşamın insan etkinlikleriyle bir anlam kazandığını düşünür ve ''Yaşam kendinden ne iyi ne kötüdür, yaşam sizin yapıp ettiklerinize göre iyinin ve kötünün yeridir'' der. Yaşamak her durumda insani etkinlikler ortaya koymaktır. ''Yalnız varolmak yetmez, yaşamakta gerekir'' der Plutharkos.
Filozoflar yaşamın kolay bir iş olmadığını, erdemli yaşamın bir sanat olduğunu düşünürler. ''Yaşamı öğrenmek için bütün bir yaşam gerekir'' der Seneca.
Yaşamı kısa ve geldigeçti görenler çoğunluktadır.

* Varron ''İnsan bir sabuk köpüğü gibidir'' der.

* Latinler yaşamı düşüncenin temeline yerleştiren formülü verdiler: ''Primum vivere, delinde philosophari '' (Önce yaşamak sonra felsefe yapmak). Yaşam her zaman ölümle birlikte anılır.
Düşünürler de herkes gibi ölümü yaşamın bir gerçekliği olarak yaşarlar.

* Seneca ''Tüm yaşam ölüme doğru bir yolculuktur'' der.
* Konfuçius sorar: ''Yaşamın ne olduğunu bilmeyince ölümü nasıl tanıyacağız?
* Samuel Butler : ''Yaşam yetersiz öncülerden yeterli sonuçları çıkarma sanatıdır.
* H.Havelock Ellis: ''Yaşam bir sanat gibi alınabilir.
* Shakespeare: ''Yeterince yaşadım: yaşamımın yolu şimdi sararmış ve kurumuş yapraklar arasında yitip gidiyor.
* H.F Amiel: ''Her yaşam kendi sonunu kurar''
* Saint-Exupery: ''Sonsuzluk için değil de kendi yaşamı için çalışıyorsa insandan hiç bir şey umma''
* R.Vaillanda : ''Yaşam bana tüm biçimlerinde (...) dramatik olarak düşünülebilir ve açıklanabilir görünüyor.''
* A.Camus : Çözüm ölümse doğru yolda değiliz demektir. Doğru yolu yaşama, güneşe götüren yoldur.

Felsefe Ansiklopedisinde derlenmiştir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder